کتابخانه های سیار،مراکز فرهنگی و هنری جوامع کمتر توسعه یافته/استقبال زنجانی ها از کتابخانه های سیار

به گزارش موج رسا; مسئله ای که امروز جوامعِ کمتر توسعه یافته با آن مواجه اند پایین بودن میزان مطالعۀ افراد است. بیشتر کشورها برای رویارویی با این مسئله توسعۀ کتابخانه ها را مناسب می دانند. اما از آنجا که خدمات کتابخانه ها در مقایسه با جمعیت جوامع کمترتوسعه یافته محدود است، توسعۀ کتابخانه های سیار و پستی برای حل این مشکل می تواند چاره ساز باشد. در هر جامعه افراد مختلفی هستند که به علتی، از جمله ناتوانی یا بعد مسافت، نمی توانند به کتابخانه ها بروند. در نتیجه وظیفۀ کتابداران و دستاندرکاران امر کتاب است که کتابها و منابع را به دست این افراد برسانند. اما عوامل گوناگون، مانند نبود بودجۀ کافی، تعداد زیاد مناطق محروم، و نرساندن اطلاع صحیح و فراگیر، باعث شده که این امر به طور کامل محقق نشود.

هدف کتابخانه های سیار ایجاد فرصتی برابر برای دسترسی به کتاب برای همۀ اقشار جامعه است. در بسیاری از موارد، روستاها آخرین مکانی اند که به کتاب دسترسی پیدا می کنند و اطلاعات چندانی از تنوع خدمات کتابخانۀ سیار و فواید آن ندارند. کتابخانۀ سیار به صرف داشتن منابع زیاد نمی تواند به هدف های خود برسد، بلکه باید از دیگر امکانات خود نیز استفاده کند. یکی از مزایای کتابخانۀ سیار ظاهر ویژۀ آن است که مثل کتابخانه های بزرگ و تخصصی محیطی خشک ندارد و با گروههای مختلف مردم سرو کار دارد. یکی از وظایف مهم کتابخانۀ سیار این است که از یک طرف پیوسته در حال تبلیغ برای جذب اعضای جدید باشد و از طرف دیگر اعضای قدیمی را از میزان و تنوع خدمات کتابخانه آگاه کند.

بدون تردید در مناطقی که جمعیت آنها کم بوده و امکانات ارتباطی مناسبی وجود ندارد، یکی از راه های توزیع عادلانه امکانات راه اندازی کتابخانه سیار محسوب می شود.

در واقع کتابخانه سیار واسطه ارتباطی مناسبی به منظور اطلاع ‌رسانی و ارائه خدمات کتابخانه ‌ای در مناطق کم‌ جمعیت یا دور‌افتاده محسوب می ‌شود که با یک دستگاه خودروی مجهز به کتاب و امکانات فرهنگی و هنری می توان امکانات فرهنگی متنوعی را به مخاطبان ارائه کرد.   نخستین مرکز فرهنگی و هنری سیار از سال 1345 یعنی یک سال پس از تاسیس کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در کشور آغاز به کار کرد و امروز هم در استان زنجان راه اندازی کتابخانه های سیار مورد توجه قرار گرفته است.  فراهم کردن امکان امانت کتاب برای کودکان و نوجوانان روستایی که امکان مراجعه و استفاده از کتابخانه‌های ثابت را ندارند، مهم‌ترین هدف مراکز فرهنگی و هنری سیار است. بدین ترتیب توسعه و ترویج فرهنگ کتابخوانی میان کودکان و نوجوانان روستایی و کشف و پرورش استعدادهای آنان بر مبنای تعلیم و تربیت اسلامی محقق می‌شود که این امر خود باعث تقویت سطح آگاهی ‌های اجتماعی و فرهنگی کودکان و نوجوانان روستایی شده و منجر به غنی‌سازی اوقات فراغت آنها می ‌شود.   مربیان این کتابخانه‌های سیار هر دو هفته یکبار به روستاها سرکشی می ‌کنند و فعالیت ‌های مختلف فرهنگی و هنری مانند معرفی کتاب، نقاشی، اجرای تئاتر، پخش فیلم، ساختن کاردستی، کتابخوانی و قصه‌ گویی را برای دانش‌ آموزان اجرا می ‌کنند.   این کتاب ها در عناوین و موضوعات مختلفی مانند شعر، داستان، علمی، تخیلی، مذهبی، هنری، تاریخی، اجتماعی و ... در اختیار هرکدام از مربیان این مراکز سیار قرار می گیرد.

یکی از برنامه های موفق اجرا شده در روستاهای هدف استان زنجان نیز راه اندازی کتابخانه های سیار روستایی است که مدیرکل امور کتابخانه های استان زنجان نیز ایجاد کتابخانه های ثابت و سیار روستایی را از اولویت های این اداره کل می داند.

امیر علی نیک بخش معتقد است: اجرای کتابخانه های سیار روستایی در استان با استقبال علاقه مندان روبرو شده است.   وی افزود: برای هر کتابخانه سیار روستایی یک کتابدار ویژه کتاب رسان به کار گرفته شده است که عناوین جدید و به روز را ارائه می کند.

مدیرکل امور کتابخانه های استان زنجان با بیان اینکه متناسب با گروه های مختلف سنی کتابهای متنوع و مورد نظر امانت داده می شود،ادامه داد: بر اساس استانداردهای تعریف شده هر کتابخانه روستایی باید ۲۰ روستا را تحت پوشش قرار دهد.

نیک بخش افزود: همچنین  در سفر وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به استان زنجان مقرر شده تا سال 1400 تعداد 5 کتابخانه سیار افزوده شود.

"محمدنقی صالحی" مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نیز در این زمینه معتقد است، در استان زنجان بالغ بر 10 کتابخانه سیار اتوبوس، مینی‌بوس و سیار مزدا، کابین وانت داریم که  هر کدام بالغ بر 15 تا 20 روستا را پوشش می‌دهند.//ن